OPEC+ grubunun 1 Nisan’daki toplantıda üretimi kademeli olarak artırma kararı almasıyla petrol fiyatları yükselişe geçerken, uzmanlar, piyasanın toplantıdan çıkan karardan ziyade kararın yarattığı olumlu algıyı fiyatladığını belirtiyor.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ üyesi 23 ülkenin enerji ve petrol bakanlarının bir araya geldiği 15. Bakanlar Toplantısı’nda, grup ülkeleri temmuz ayı sonuna kadar üretimlerini günde yaklaşık 2,1 milyon varil artırarak mevcut üretim kesintilerinin aşamalı olarak gevşetilmesi konusunda anlaştı. Buna göre, OPEC+ ülkeleri, mayıs ve haziran aylarında günlük 350 bin, temmuzda ise yaklaşık 441 bin varil üretim artışına gidecek.
Anlaşmaya göre, Suudi Arabistan, şubatta açıkladığı günlük 1 milyon varillik gönüllü ek kesintiyi kademeli olarak kaldıracak, kesintilere dahil edilmeyerek üretimlerinde mevsimsel nedenlerle kısıtlı artış yapmalarına izin verilen Rusya ve Kazakistan ise yeni anlaşmayla kesintilere dahil olacak.
Toplantıya, genel olarak yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını kaynaklı belirsizliklerin sebep gösterildiği “temkinli yaklaşım” damga vursa da Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksander Novak’ın piyasada şu anda günlük yaklaşık 2 milyon varil petrol açığı olduğunu söylemesi, grup içinde üretim seviyelerinin artırılmasına yönelik eğilimin işaretçisi oldu.
Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman da toplantı sonrasında yaptığı konuşmada, piyasa nabzının yoklanmasının gerekliliğine işaret ederek, üretimin artırılması konusunda kendilerini temkinli yaklaşmaya sevk eden psikolojik bariyerin aşılması gerektiğini dile getirdi.
Piyasalar, petrol talebinde beklenen toparlanmanın gecikmesi ve özellikle Avrupa ülkelerinde Kovid-19 vaka sayılarının artışa geçmesinin ardından OPEC+ üreticilerinin mevcut üretim kesintilerini sürdürmesini bekliyordu. Beklentilerin aksine grubun üretimi artırma kararı alması, fiyatların toplantı sonrasında yükseliş eğilimini korumasını sağladı. Toplantının bittiği saatlerde Brent petrolün varil fiyatı 65 doların üzerine çıkarak yüzde 3,8 değer kazanırken, Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili de yüzde 4’ten fazla artışla 61 dolar seviyesini aştı.
Karar, iyileşme yolunda bir sinyal olarak algılandı
Uzmanlar, OPEC+ grubunun temkinli üretim artışı kararının piyasalar tarafından iyileşme yolunda bir sinyal olarak algılandığını ve bunun da kısa vadede olumlu etki yaratacağını belirtiyor.
Energy Intelligence Group Petrol Piyasaları Ekonomisti Julien Mathonniere, AA muhabirine yaptığı açıklamada, OPEC+ grubunun piyasaları kontrol altında tutma amacına dikkati çekti. Mathonniere, şöyle dedi:
“Bir finansal yatırımcı, OPEC+ toplantısını Keynes (John Maynard Keynes’in 1936’da fiyat dalgalanmaları ve sermaye piyasalarını açıklamak için geliştirdiği) tarzı güzellik yarışması kavramına benzetmişti. Yani piyasalar, OPEC+ grubunun gerçekte ne yaptığından ziyade, yatırımcıların grubun ne yapmayı düşündüğü veya diğer yatırımcıların ne düşündüğünü düşünmelerini daha önemli buldu. Yani, OPEC+ grubu gerçek anlamda herhangi bir hamlede bulunmasa bile fiyatları etkileyen asıl şey beklentiler.”
OPEC’in vadeli petrol fiyatlarını spot fiyatlardan düşük tutmaya çalıştığını dile getiren Mathonniere, “Acil teslimat spot fiyatı vadeli fiyatlardan yüksekse, bu stoklardaki petrolün çekilmesine ve sonuç olarak da küresel stokların azalmasına yardımcı olur. Bu da rafinerilerin marjlarını destekler.” diye konuştu.
“Kararın etkilerinin iyi anlaşılması gerekiyor”
IHS Markit Kanada Petrol Piyasaları Baş Analisti Kevin Birn, Kovid-19 varyantlarının talep üzerindeki etkisine dair endişelerin sürdüğünü, aşılama kampanyaları ve petrol talebinin toparlanma hızı konusundaki beklentilerin ise iyimser olduğunu dile getirdi.
OPEC+ kararının etkilerinin iyi anlaşılması gerektiğini ifade eden Birn, “Bu çerçevede, OPEC+ grubunun üretimini artırması, son birkaç haftadır petrol fiyatlarının yükselişe geçeceği konusunda artan beklentilerin de yumuşatılmasına yardımcı olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
“Piyasalar için sürpriz oldu”
OPEC+ kararının piyasalar için sürpriz olduğunu söyleyen IGM Energy Baş Danışmanı Ian Simm da şunları kaydetti:
“Burada daha şaşırtıcı olan ise piyasanın bu karara neredeyse tepkisiz kalmış olması. Belki de yatırımcılar Prens Selman’ın işaret ettiği üretim kesintilerinin hafiflemeye başlamasına kadar olan 30 günü hesap ediyor ancak piyasaların kararı olumsuz karşılamamasının sebebi artan üretim seviyelerinin daha çok iç piyasada tüketileceği fikri de olabilir.”
Simm, yaz aylarının daha sıcak geçtiği Irak, Kuveyt ve Suudi Arabistan’da artan soğutma ihtiyacını karşılayabilmek için ham petrol tüketiminin normal olarak arttığını, Suudi Arabistan’ın üretimini azaltmasına rağmen petrol ihracatını hemen hemen aynı seviyede tutmayı başardığını ifade etti.
Ortaya çıkan açığı stoklardan kapatan Suudi Arabistan’ın stok seviyelerini kolayca yeniden yükseltebileceğini belirten Simm, ülkenin üretim artışının fiziksel piyasalarda göz ardı edilebilecek bir miktar olduğunu dile getirdi.
